Verhoogde moestuinbakken met graspaden, niet spitten en combinatieteelt: waarom deze aanpak

Joke & Davy
Door

Toen we onze volkstuin van 200m2 kregen, was het moestuinseizoen al van start gegaan. We hadden nog geen moestuinplan, dus snel schakelen was de boodschap. We namen voor het gemak de aanpak van onze vorige volkstuinier over: Moestuinieren op percelen volgens het wisselteelt principe. We schoven alles één perceeltje door en opteerden voor een vruchtwisselingsschema met volgende percelen:

  • Vruchtgewassen
  • Bladgewassen
  • Koolgewassen
  • Peulgewassen
  • Aardappelen
  • Wortelgewassen

Daarnaast hadden we ook nog een perceel met aardbeien.

Situatie in 2021: percelen met wisselteelt
Situatie in 2021: percelen met wisselteelt

Al vrij snel merkten we enkele nadelen:

  • De paden in aarde tussen de percelen waren te smal en onoverzichtelijk;
  • Het grote “aardoppervlak” (perceel & pad) gaf ons niet de nodige rust en structuur;
  • Alles van dezelfde soort op één perceeltje trok plagen aan. Denk aan koolwitje, koolwittevlieg, coloradokever, bladluizen, enz.;
  • De natte zomer zorgde voor een enorme hoeveelheid onkruid. Het was soms vechten tegen de bierkaai om alles onkruidvrij te maken. Zowel de percelen als de paden stonden er vol van! De ene dag was al het onkruid verwijderd, de week erop was het terug.

Een nieuwe aanpak was een must

Aangezien we maar met z’n twee zijn en we voornamelijk in het weekend op de volkstuin vertoeven, was voor ons een nieuwe, haalbare aanpak noodzakelijk:

Weg met de smalle paden in aarde, welkom koning gras

We zochten een oplossing voor onze paden en kwamen tot verschillende opties:

  • Schors of houtsnippers
  • Tegels of stapstenen
  • Worteldoek of folie
  • Gras

Bij schors merkten we de nood om dit om de x-aantal jaar te vernieuwen. Tegels vonden we geen optie omdat we niet willen verharden. Worteldoek of folie breekt na enkele jaren af en komt in de bodem terecht. Daardoor ging onze keuze naar gras.

moestuin met moestuinbakken

Voordelen gras

  • Gras houdt onkruid tegen;
  • Er is een duidelijk onderscheid tussen pad en moestuin, het zorgt voor overzicht en rust;
  • Gras is handig mulchmateriaal én een ideaal compost ingrediënt;
  • Ook in de winter is jouw moestuin kleurrijk door het frisgroene gras. Geen sombere, winterse tuin.
Tip 1

Zorg ervoor dat de paden breed genoeg zijn om met je grasmachine door te kunnen. Reken erop dat je ook vlot moet kunnen draaien. Sowieso zijn iets bredere paden handiger om op te wandelen met een kruiwagen en te manoeuvreren met een grasmachine. Zie het niet als verlies maar wat extra luxe.

Tip 2

Kies het juiste type gras. Wij kozen voor stevig weidegras. Ideaal om er vaak over te lopen maar het vraagt wel meer onderhoud door de snelle groei.

Van perceel naar verhoogde moestuinbakken met compost

Op onze zoektocht naar een efficiëntere aanpak lazen we heel veel over het bodemleven, niet spitten, nut van compost...

Om te verhinderen dat het gras van onze paden langzaam zou uitbreiden in de moestuin, kozen we voor verhoogde moestuinbakken die we vulden met compost. Onze moestuinbakken zijn 20 cm hoog aangezien de kwaliteit van de grond eronder goed is. Heb je te maken met een minder kwalitatieve bodem of een hardere ondergrond? Ga dan voor een hoogte van minstens 30 cm.

Op ergonomisch vlak zijn hogere moestuinbakken natuurlijk nog aangenamer. Het vergt echter een enorme hoeveelheid compost om deze bakken initieel te vullen. Voor ons volstond het om een kleine verhoging te hebben.

DSC 7839

Voordelen verhoogde moestuinbakken

  • Controle over de bodemkwaliteit: compost & plantenvoeding spoelen niet weg over je pad.
  • Extra overzicht over je moestuin, de bakken zorgen ervoor dat je tuin in behapbare brokken gedeeld is die je stap voor stap kan aanpakken. Je kan elke bak zien als een mini tuintje.
  • Het brengt naast structuur ook een mooi visueel aspect.
  • Houdt netjes de scheiding tussen onze graspaden en moestuin.
  • Ergonomie
Tip

Wij gebruiken soms een houten plank die we over de zijkant van de moestuinbakken leggen. Dit creëert een leuke zitplaats en zo kan je op een aangename manier moestuinieren.

Voordelen compost

  • Ideaal bij start nieuwe tuin, je kan onmiddellijk uitplanten;
  • Een laag compost fungeert als mulchlaag om o.a. onkruiden tegen te houden;
  • Compost voegt organisch materiaal toe en verbetert zo de bodemkwaliteit;
  • De donkere kleur van compost zorgt ervoor dat je bodem in de lente sneller opwarmt;
  • Compost kan je makkelijk maken met materiaal uit de tuin of keuken.

Om het bodemleven van genoeg organisch materiaal te voorzien vullen we jaarlijks onze moestuinbakken aan met een mulchlaag van 2 à 3 cm compost.

hond in moestuin
overzicht moestuin
moestuinbakken volkstuin
overzicht moestuin
hond in moestuin
moestuinbakken volkstuin

Onze aanpak met de verhoogde moestuinbakken gaat hand in hand met het niet spitten.

Doe maar lekker lui, stop met spitten

In onze moestuinbakken laten we de aarde onaangeroerd. We gaan er dus niet in spitten, luchten of bewerken hem niet.

Voordelen van niet spitten

  • Je verstoort de bodem en het bodemleven niet.
  • Een gezonde bodem is cruciaal voor gezonde planten.
  • Onkruid blijft beperkt. De natuur heeft van nature de intentie de bodem bedekt te houden. Bij het woelen of spitten breng je onkruidzaden aan de oppervlakte die spontaan willen kiemen.
  • De voordelen van niet spitten nemen jaar na jaar toe. Het vergt wat tijd voor de bodemorganismen om het bodemvoedselweb te bouwen. Dit is het netwerk waarlangs water en voedingsstoffen tussen planten uitgewisseld worden.
DSC 7868

Van wisselteelt naar combinatieteelt

We merkten al snel bij het toepassen van wisselteelt dat je gebruik moet maken van netten of insectengaas om belagers en plagen op afstand te houden. Bij wisselteelt heb je een volledig perceel van planten uit dezelfde familie die vaak gevoelig zijn voor dezelfde belagers. Als er planten aangetast zijn, verspringt het vaak naar nabijgelegen soorten.

De oplossing hiervoor vonden we in intensieve combinatieteelt: variëren tussen verschillende plantenfamilies, maar ook in kleur, geur, grootte, bladvorm, textuur en wortelgestel. Dit is het principe van schijnbare chaos.

Voordelen combinatieteelt

  • Minder plagen: omdat alles door elkaar staat is het moeilijker voor de schadelijke insecten om hun doel te bereiken.
  • De tuin krijgt een natuurlijker uitzicht door groenten, bloemen en kruiden te combineren. Het is een walhalla voor bestuivers en aangenaam vertoeven voor ons. We houden van het uitbundige kleurenpallet dat de tuin ons brengt.
  • Minder uitputting van de bodem, doordat de soorten niet geconcentreerd samen staan en de nood aan bepaalde voedingsstoffen gespreid is.
  • Moestuinieren kan ook eenvoudig: het is belangrijker dat je combineert, dan wat je combineert. Combineren is sowieso beter dan te veel soortgenoten op één veld.
  • Het laat je toe om veel meer teelten per seizoen te doen. Van zodra er een plekje vrij komt, plant je er een nieuwe zaailing.

Het vergt uiteraard wat planning en vooral weten wat je waar geplaatst hebt. Het is belangrijk aandachtig te blijven tijdens het uitplanten en niet vergeten notities te nemen waar je wat uitplantte.

DSC 7572
DSC 7609
DSC 7609
DSC 7572

Mulch, mulch, mulch

Mulch is een essentieel onderdeel voor een gezonde tuin. Het voegt organisch materiaal toe, beschermt de bodem en is voedsel voor het bodemleven.

Bij de overgang van percelen naar moestuinbakken hebben we in het voorjaar de bodem bedekt met karton om de onkruiddruk te beperken en de aarde te beschermen. Doorheen het moestuinseizoen hebben we volop ingezet op de overvloedige aanwezigheid van ons grasmaaisel om te mulchen tussen de planten.

Tip

Als je vers gemaaid gras gebruikt als mulch, hou dan wat afstand van de jonge zaailingen en leg de laag niet te dik.

Voordelen mulchen

  • Mulch is organisch materiaal, wat essentieel voedsel is voor microben, schimmels en organismen in de bodem.
  • Beschermt de bodem tegen zonlicht, wind en hevige regen.
  • Beperkt het kiemen van onkruidzaden. Het weinige onkruid wieden gaat eenvoudiger omdat onkruid oppervlakkig wortelt in de mulchlaag.
  • De mulchlaag zorgt er bovendien voor dat er in warme periodes minder water verdampt en je dus minder water nodig hebt.
  • Het trekt nuttige bodemorganismen aan, zoals schimmels.
DSC 1117

Onze ervaring het afgelopen jaar

We hebben dit jaar veel meer genoten van de tuin. Vorig jaar was het vechten om de tuin op orde te krijgen. Het ene weekend waren de onkruiden weg. Het andere stond alles terug vol. Dit jaar konden we doen wat we het liefste deden: oogsten, uitplanten en gewoon “nietsen”.

De nieuwe aanpak is een succes door de combinatie van verschillende factoren: het niet spitten, het verbeteren van de bodem door compost, mulchen, combinatieteelt… Alles gaat hand in hand.

We geloven dat het de komende jaren nog beter gaat worden, doordat we het combineren beter in de vingers krijgen en de bodemkwaliteit jaarlijks zal toenemen.

Ondanks de schijnbare chaos brengt deze aanpak net rust in ons hoofd. Het uitzicht van de tuin deed ons instant ontspannen.

Er is zeker nog ruimte voor verbetering

  • Oogst maximaliseren en vlot verwerken;
  • Plantafstanden optimaliseren;
  • Oplossing vinden voor duiven;
  • Sterkere zaailingen opkweken en goed opvolgen;
  • We willen nog meer de luie moestuinier uithangen. Dit door o.a. meer meerjarige planten te introduceren. We willen streven naar minder input en meer output om zo op termijn zelfvoorzienend te zijn.

Nog vragen over onze aanpak?
Drop ze gerust in de comments hieronder!


Lieve groentjes
Joke & Davy

Trefwoorden:

Gerelateerde artikels

Over Lieve Groentjes

Met Lieve Groentjes willen we ons reisverhaal vertellen. Maar misschien ook wel dat van jou. De zoektocht naar een gezond, gebalanceerd, duurzaam en leutig leven waar groenten en moestuinieren een centrale rol spelen.

Lees meer over Lieve Groentjes

Volg ons